انواع سازهای بادی بوشهر بخش دوم
سازهای بادی بوشهر بخش دوم
۱_۱_۳_ بوق حلزونی: این نوع بوق از صدف های خشک شده ی حلزونی شکل ساخته شده است. طول این نوع صدف های درشت جثه حدود ۲۰ تا ۲۲ سانتی متر و طول دهانه ی آن نیز حدود ۸ تا ۹ سانتی متر است.
معمولا انتهای مسدود صدف را باز میکنند و یا در گوشه ی پایینی آن، سوراخی به قطر ۱ / ۰ سانتی متر ایجاد کرده و در آن می دمند این ساز در اغلب مناطق ساحلی بویژه در شهرستان “دیر”، “كنگان” و جزیره ی “خارک” مورد استفاده کودکان بوده است. ولی عملا با وجود بوقهای شاخی کاربردی در موسیقی آئینی ندارند.
_۱_۴_فلوت
فلوت: از سازهای بادی بی زبانه است. این ساز از یک لوله ی استوانه ای میان تهی از جنس نی، چوب یا فلز ساخته میشود. اندازه ی این ساز ۲ تا ۵۰ سانتیمتر و قطر آن حدود ۲ سانتی متر است. انتهای بالایی آن نزدیک دهانه، بسته است، دهانه ی این ساز سوراخی است که در سطح جانبی لوله تعبیه شده است.
فلوت زن برای دیدن آن، لب را نزدیک سوراخ برده به لبه مماس میکند. در قسمت پایین تر شش سوراخ جهت ایجاد اصوات مختلف تعبیه شده است که انگشتان نوازنده بر روی آن قرار میگیرد. وسعت صوتی این ساز بسته به توانایی نوازنده، حدود یک و نیم اکتاو تا دو اکتاو میباشد.
این ساز بیشتر در بندر بوشهر رواج داشته و کاربرد آن در همراهی “خيام خوانی” و شروه خوانی” و نیز نواختن نوحهی “شام غریبان” و “مرثیه خوانی” است.
فیک فیکو شلی
نوعی سوت که مورد استفاده کودکان است. این نوع سوت معمولا از خاک “رس” ساخته میشود و به آن فيك فيكو شلی (گلی) میگویند.
ساختمان این ساز از مجسمه ای بسیار کوچک و میان تهی که معمولا به شکل پرنده است، تشکیل شده و محل دمیدن آن اغلب
در قسمت دم پرنده تعبیه شده است. گاه نیز درون مجسمه اندکی آب ریخته می شود و بدینوسیله صدایی شبیه صدای بلبل از آن خارج می کنند.
نوع دیگر این سوت که در زمانهای دورتری رواج داشته به شكل صدف های لوزوی شکل بوده که از بوق های حلزونی گرفته شده است.
اندازه ی این ساز ۱۰ سانتی متر بوده و در یک سر آن برای دمیدن، سوراخ بیضی شکلی به اندازه ی ۱ در ۲ سانتی متر ایجاد شده است.
بر روی این ساز نیز سوراخ دیگری به قطر 1 سانتی متر تعبیه شده که صدا از آن خارج میشود.
فاصله ی این سوراخ تا محل دمیدن، بین 4 تا 5 سانتی متر می باشد، قطر محفظه ی طنینی این سوت حدود ۷ سانتیمتر است.
این سوت فاقد سوراخ برای انگشت گذاری است و صدای زیر و یکنواختی دارد.
منبع: کتاب سازشناسی موسیقی بوشهر
پژوهش و نگارش: آقای محسن شریفیان
دیدگاهی ثبت نشده است