تاریخچه سفالگری در ایران
تاریخ ظهور سفال:
سفالگری یکی از نخستین صنایعی که به دست بشر به وجود آمده سفالگری بوده است. قدیمی ترین تاریخ ظهور سفال ده هزار سال قبل از میلاد مسیح است که نمونه های آن را گیرشمن در حفریات منطقه بختیاری به دست آورده است. این ظروف بسیار ناهموار و خشن بوده، و تماما با دست ساخته شده و نیز پخته نشده اند و توسط بومیان قدیم ایران که قبل از آریاییها در فلات ایران زندگی می کرده اند ساخته شده است.
ویژگی سفال های اولیه:
سفالهای اولیه دست ساز و دارای مقداری کاه و گاهی موی بز بوده اند تا در مراحل نخست ساخت، پس از شکل گیری و خشکیدن ترک برندارند.
از جمله این سفالها که در آفتاب نیم پخته شده بودند، خمره هایی است که برای ذخیره آب و غذا بوده و گنجایش صد تا دویست لیتر آب را داشته اند.
در شش هزار سال قبل از میلاد اولین نشان کوره پخت در صنعت سفال دیده می شود، زیرا ظروف سفالینی که
از آن دوره باقی مانده تا حدودی آتش خواری باشد
و احتمالا مردمان آن دوره هنگامی که مشغول پختن گوشت شکار بوده اند قطعاتی گل به طور تصادفی در کنار آتش قرار گرفته
و آنها متوجه این نکته شده بودند که با آتشدادن به گل، آن را سخت و سفت ساخته تبدیل به جنسی دیگر می گردد.
با گذشت قرون و اعصار متمادی کم کم به این نکته پی بردند که چنان چه ظروف گلین را در جای محفوظ قرار داده
و به آن ها به قدر لازم حرارت بدهند، ظروف محکم تر خواهند شد.
آنها برای رفع نیازمندی های زندگی خود ظرفهایی از گل پخته می ساختند که غالبا اثر دست و انگشتها و یا اثر چیزهای
دیگر مانند یک قطعه پوست روی آنها دیده می شود. در بسیاری موارد خطوط عمودی و افقی مانند سبدبافی روی آنها نمایان است.
اشیایی که پیش از آن بشر موفق به ساختن آنها شده بود سبدهای حصیری بوده است و در بسیاری موارد سبد حصیری به عنوان قالبی برای درست کردن ظروف سفالی به کار می رفته است.
پیشرفت در سفالگری:
اولین پیشرفت در صنعت سفالسازی نقاشی روی آن است. نقوشی که پیش از ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد آغاز شده بود، نخستین کتاب به شمار می رود،
زیرا که طرح و نقش این ظرف ها، اگر چه جنبه تزیینی آن ها اساسی بود، ولی برای سازندگان و کسانی که آنها را به کار می بردند بسیار بیش از تزیین اهمیت داشت.
این نقوش بیان بیم ها و امیدها و برای استعانت از قوای طبیعی در مبارزه وحشتناک حیات است.
مثلا ليوان کشف شده در شوش علامت کوهی را نشان می دهد که سه بار تکرار شده و میان هردو قله آن آبدانی است که چهار نی از آن روییده است.
زیرا کوه از زمانهای کهن اهمیت بزرگی داشته و در قدیمی ترین افسانه ها مربوط به آفرینش، کوه را مخلوق نخستین دانسته اند
که مانند نقش لیوان شوش از آبهای دوره نخستین بیرون جسته است کوه در عقیده ملتهای ابتدایی نگهبان و منبع قوای حیات و خود دارای نیروی تولید و سرچشمه زندگی و مظهر حاصل خیزی و فراوانی بوده است
و در نقش این لیوان نی هایی که در پای کوه روییده اشاره به تأثیر آب در رویاندن گیاه است.
دیدگاهی ثبت نشده است