تاریخچه سازدهنی

تاریخچه سازدهنی

سازدهنی یا هارمونیکا (به انگلیسی: Harmonica)

تاریخچه سازدهنی

جزو سازهای بادی است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار می‌گیرد.

تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است

که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند.

به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.

از سایر سازهای این خانواده می‌توان ملودیکا (Melodica)، کنسرتینا (Concertina) و آکاردئون (Accordion) را نام برد.

شاید برخی مواقع متوجه شباهت موجود بین صدای سازدهنی و آکاردئون شده باشید.

این شباهت در جنس صدا، در واقع به خاطر شباهت در ساختمان این سازها و نحوه تولید صوت در آنها است.

چيـن اولين كشوري است كه مي توان آن را مبـدع سازدهني دانست

در 3000 سال قبل از ميلاد در چين زمان حكومت امپراطوري نين كاوا سازي با زبانه هاي چوبي وجود داشت

كه از نظر ساختمان و نوع صدا دهي بسيارشبيه به سازدهني امروزي بود.

         اما ريشـه سازدهـني هاي امروز را بايـد در اروپا و خصوصـأ در آلمان جستجو كرد .

در قرن 17 ميـلادي براي كوك كردن صـدا ارگ كليسـا از وسيله اي استـفاده مي شد

با تيغه هاي فـلزي  كــه با دميدن درسوراخـهاي آن فركانس ثابتي توليد مي شد.

اين وسيـله مشـابه دياپازون و بسيار بزرگ تر از سازدهني هاي امروزي بود. در حقيقت پدرآكاردئون ، ملوديكا و سازدهني محسوب مي شود .

تاریخچه سازدهنی

             تاریخ هارمونيكا( سازدهني) : در سال 1818 توسط كريستين فردريك بوشمان 16 ساله اختراع و درسال1821 به عنوان سازدر برلين به ثبت رسيد.

ساز اختراعي بوشمان  بوسيله دميـدن در تيغـه هاي فـولادي به صدادرمي آمد

وشامل يکسری  زبانه از جنس  فولادي بود که  به طور افقی  چيده شده بودنـد و فقط نتـهـا با فوت كردن به صـدا در مي آمدنـد .

نتـها در سـاز ابداعـي بوشـمـان به صـورت كروماتيك و پشت سر هم قرار داشتند .

 او درنامه ای به برادرش ساز ابداعي خودراچنين توصيف نمود : ابزاری اختراع کرده که بسيار جالب است.

حدود دوازده سانت طول دارد و بيست ويک نت را توليد مي کند

تمامي حالات ديناميك واحساسي را اجرا می کند وقادربه نگهداشتن ارزش زمانی نتهابه هرميزان دلخواه می باشد .

بوشمان  با سـفرهاي زيـاد قابـليت هاي منـحصر به فرد هـارمونيكـا به  مردم اروپا نشـان داد.

   در سال هزار و هشتصد و بيست وشش ميلادی

شخصی بنام ژوزف ريختر اختراع بوشمان را با اضافه کردن رديف دوم زبانه بالای اولين رديف ولی در جهت  مخالف آن كامل نمود

با ابداع  ريختر

تيغه هاي رديف پائين درهنگام که فوت كردن و تيغه هاي  بالا هنگامی که هوا به داخل مكش مي شد‍به صدا در می آمد.

           در سال 1857  يك ساعت ساز آلماني  به نام ماتيوس هوهـنر   شروع به توليد و ساخت سازدهني به صورت حرفه اي نمود .

او در آشـپزخانه منـزل خود به كمك همـسر و يك كارگـر توانست سالي 650 ساز دهني توليد كند

و در سال 1924 كارخانه هوهنر توليد سازدهني كروماتيك را آغاز نمود.

     هوهنر از شهرت انواع فرمها ودسته جات موسيقي برای افزايش محبوبيت سازدهنی استفاده كرد.

به عنوان مثال: مدل  مرين بند   (Marine Band)

 که معروفترين مدل ساز دهنی دياتونيك مي باشد

از روی نام دسته  موزيک معروفی  در آمريکا به سرپرستی فيليپ سوزا گرفته شده است .

سوزا خودش روی جعبه ساز دهنی هوهنر را امضا مي کرد و اين جملات را می نوشت ” ساز دهنی پايه و اساس زندگی موسيقيايي است .

” خود او نيز يک مارش هيجان انگيز به نام جادوی ساز دهنی ساخت .هوهنر  در سال 1902 ميلادی درگذشت .

        كوچكي و صداي دلنشين اين ساز باعث شد كه به سرعت بين مردم به محبوبيت خوبي دست يابد .

بيـشترين توجه به سـازدهني از طرف مهاجران اروپايي به آمريـكا صورت گرفـت.

مردمـي كه از كودكي با موسيقي  مانوس بودند درسرزمـين جديد خود به دنبال سازهايي بودند

كه بتوانند با صداي آنها دوري از وطن و سختي هايي كه با آنها دست به گريبان بودند را فراموش كنند .

                سازدهني به خاطرقابليتهاي منحصربه فرد خود

علاقه مندان زيادي بين آمريكاييهاخصوصأ كارگران سياه كه مردماني با استعداد بودند، پيدا كرد .

نگاه پاك و كودكانه و گرايش زياد آنها به موسيقي باعث شدكه با استفاده ازسازهاي مستعمل اربابان سفيدخود دست به ابداع شيوه جديدي از موسيقي بزنند .

در اين بين نوازندگان سياهپوست سازدهني با تأثير از محيط وصـداهاي اطراف خود از قبيل صداي جنگل، قطار ، جانوران و … سبك جديد ي ابداع كردند .

             همانطوركه سازدهني دراروپا جاي خود را دراركستر هاي بزرگ كلاسيك باز مي كردوآهنگسازان بيشتـربه قابليت ها وتأثير صداي دلنشين اين سـاز، پي مي بردنـد ،

در آمريكا نيز سازدهني خصوصأ در سبكهاي جز ، بلوز . كانتري ، فولك و راك  مورد استفاده قرار گرفت.

به طوري كه در سال 1930 بيش از دو هزار اركستر سازدهني تأسيس شده بود .

در نهايت در26 دسامبر سال 1965 سازدهني توسط   شيرا ولي Schira Wally   فضا نورد ، پاي را از كره زمين نيز فراتر نهاد