تحریر در آواز ایرانی (بخش دوم)
در این سری نوشته ها در نظر داریم مروری بر ارزش و جایگاه تحریر در آواز ایرانی را بررسی کنیم
بخش اول این نوشته را می توانید از اینجا مطالعه کنید .
شما می توانید معنی دقیق آواز را از اینجا مطالعه کنید .
در ایران زمین، تحریر( چهچه) را عموما در موسیقی آوازی و تصنیفی سنتی(دستگاهی) و نیز در بخشی از موسیقی ترانه ای پاپ تلفیقی می بینیم و می شنویم
عموم حركات ملودیک در ترانه های پاپ ایرانی (و سبک های نزدیک به آن نیز از نوع «غلت» محسوب می شوند که گاه بسیاری از اهالی این موسیقی و حتی استادان فن، آن را به غلط «تحریر» می نامند. اما نکته ی مهم در بین تمامی خوانندگان ما اعم از سنتی و پاپ و غیره این است که هر خواننده ای پس از اجرای چند اثر، هر نوع تحریر یا غلتی را که در آثارش به کار برد،
همین مؤلفه ها با تمامی جزئیات شان، به تدریج شناسنامه و هویت او را در خوانندگی تشکیل میدهند و به همراه ویژگی هایی دیگر از قبیل رنگ صدا، وسعت، نحوهی بیان شعری و تلفیق کلام با موسیقی، وجه مشخصه اش از سایر خوانندگان به شمار می آیند.
نکته ی دیگر اینکه دست کم در موسیقی آوازی ما اعم از سنتی، پاپ و غیره- همگان خواننده را از روی تحریرهایش می شناسند(حتی هنرمندانی نیز با همین «ویژگی» یعنی حذف این مؤلفه ها در نزد دوستدارانشان شناخته می شوند.
حالا بگذریم که امروزه دامنهی تقلید از چند خواننده ی مشهور، در تمامی عرصه های سنتی، پاپ و غیره، آنقدر فراگیر شده است که دیگر صدای کمتر کسی دارای وجه مشخصه ای است تا صدایش برای شنوندگان جذاب به نظر برسد، اما می توان گفت که در موسیقی دستگاهی ما( به رغم تقلیدی بودن اکثر صداهای امروزی) تحریر در هر دو بخش آواز دستگاهی و خوانندگی تصنیفی، جوهر خوانندگی ایرانی به شمار می رود.
جالب تر اینکه اگر کسی بخواهد بر معضل و آسیب مهم این سه دهه در آواز دستگاهی که همانا تقلید و شبیه سازی صداست غلبه کندی طراحی تحریرها و غلتها و سایر ادوات آوازی در کنار کشف و حفظ صدای شخصی می تواند مهم ترین پل پیشرفت در اواز و جذب مخاطبان محسوب شود.
پس تحریر، کلیدی است برای بروز خلاقیت و آزادسازی هنرجو – اواز خوان از قیدها و دست یافتن او به مرزهایی تازه در خوانندگی و زدن تیر خلاص بر پیکر تکرار و یکنواختی، آزادسازی ای که در نهایت به آزادی و آزادگی خود هنرجو- هنرمند منجر خواهد شد.
یعنی در یک کلام، آنچه امروز باعث دلزدگی خاص و عام نسبت به آواز شده، خود پادزهر این آفت به شمار می رود
و می تواند همگان را با این هنر آشتی بدهد و هوای تازه ای را وارد فضای آواز ایرانی و صد البته كل موسیقی ملی ما) کند.
معنی آواز
تحریر در آواز ایرانی یکی از مؤلفه هایی است که دست آواز خوان ایرانی را به خوبی باز می گذارد
خواننده نه تنها در حین آواز خواندن، که در هنگام تصنیف خوانی نیز می تواند با هم اندیشی آهنگساز در محدوده ی هر ضرباهنگ خاص، همراه با کلمات مصراع های شعر، تحریرهای زیبایی را طراحی و اجرا کند.
***
می گویند شعر، با هر بار خواندن، تولد و معنایی تازه می یابد
و کیست که نداند که آواز خوان نه تنها با خواندن هر شعری به آواز، آن را معنایی دیگر می بخشد، که او شعر را وارد دنیای خیال انگیز دیگری می کند که آوازش می نامند. در این بستر، تحریر به همراه غلت، اتصالات، قرینه سازی و سایر مؤلفه های آواز ایرانی، عصای دست آواز خوان به شمار می رود.
هر تأكيد( آکسان) خواننده بر یک واژه ی شعری و حتی ملودیک، معنا و مسیر آواز را دیگرگون می کند. شعر آواز، بسان آتش است و تحریر و دیگر مؤلفه های ریز و درشت، گرمای آن و
مگر آتشی هست که گرمایی -هر چند اندک۔ نداشته باشد؟
***
هر فرد، که مدتی پیرامون سروده های شاعران پرسهای زده باشد، دوره ای از «آشناسازی» با دنیای شعر را طی کرده است.
این آشناسازی شامل انس و الفت با زبان شعر و شاعری، دلبستگی به سبک یک یا چند شاعر و اصلا كلمات و واژگان خاص هر شعر و سراینده ی آن، خوکردن به موسیقی های شعری متنوع انواع شعر و هم آواشدن با معانی عمیق انواع سرودهای زمینی و آسمانی، و بسیاری موارد دیگر است. تحریر، انتزاعی ترین بخش موسیقی آوازی ماست، تا بدان حد که خواننده با تحریر برای بیان حرفهایی از جنسی دیگر استفاده می کند و این تحریرها با هر بار شنیدن، بخش تازه ای از شهود مخاطب را بیدار می کند و هر بار در او اثری تازه می آفریند.
تحریر در موسیقی
تحریر با همین بیان انتزاعی(انتزاع موسیقایی) خود بهترین شیوه برای آشنایی زدایی از شعر است
اگر راز تداوم حیات شعر را خوانش چندباره و دیگر گونه از آن بدانیم، آواز به ضرورت انتزاعی بودنش، بهترین راه برای تجدید حیات شعر است، به راستی مگر در آواز مؤلفهای انتزاعی تر از تحریر وجود دارد؟ و بدین سان، تحریر، راه را برای انتزاعهای مکرر و بی پایان از شعر باز می گذارد…
نویسنده : علی شیرازی
دیدگاهی ثبت نشده است