موسیقی بلوز
گونه ای از موسیقی که به عنوان بلوز شناخته می شود در شمار مهم ترین منابع جاز است.
اصطلاح بلوز به فرمی آوازی و سازی و نیز سبکی اجرایی اشاره دارد.
بلوز از موسیقی عامیانه سیاهان آمریکا، مانند آوازهای کشت وکار، آوازهای مذهبی و ترانه های بردگان مناطق گوناگون
سرچشمه گرفت. زمان دقیق پیدایش بلوز معین نیست
اما در حدود دهه ۱۸۹۰ این ترانه ها در کشتزارهای جنوب ایالات متحد خوانده می شده است.
«بلوز محلی» اولیه که به طور معمول با همراهی گیتار اجرا می شد، فرم یا سبک مشخصی نداشت.
فرم شاعرانه و موسیقایی بلوز در حدود سال ۱۹۱۰ شکوفا شد
و با چاپ قطعه های بلوز ممفیس (۱۹۱۲) و قطعه های بلوز سینت لوییز (۱۹۱۴)
توسط ویلیام کریستوفر هندی ( ۱۸۷۳ – ۱۹۵۸ ) محبوبیت یافت.
در دهه ۱۹۲۰، تب بلوز در میان سیاهان آمریکا بالا گرفت. میلیون ها نسخه از صفحه های خوانندگان بلوز، از جمله بسی اسمیت
به فروش می رسید. در همین دهه بود که بلوز به فرم موسیقایی پرکاربردی بدل شد
که علاوه بر آوازخوانان این سبک، توسط نوازندگان جاز نیز به کار می رفت.
تأثير مستمر بلوز در سبک هایی مردم پسند مانند ریتم و بلوز، راک اند رول و شول آشکارا دیده می شود.
B.B.King
بلوزهای آوازی بیانی بسیار شخصی دارند
این آوازها اغلب به مضامینی همچون درد خیانت دیدگی، بی وفایی و عشق یک جانبه می پردازند.
کلام این آوازها از چند بند سطری که همگی از نظر شعر و موسیقی فرمی مشابه دارند تشکیل می شود.
سطر نخست خوانده شده و سپس با عبارت ملودیکی کم و بیش مشابه تکرار می شود
(‘a a)؛ سطر سوم یا عبارت ملودیک متفاوتی خوانده می شود.
a : I’m going to leave baby, ain’t going to say goodbye.
a’ : I’m going to leave baby, ain’t going to say goodbye.
b : But I’ll write you and tell you the reason why.
هر بند از کلام بلوز در چارچوبی هارمونیک که اغلب میزانی است با موسیقی همراه
می شود. این الگوی هارمونیک که معروف به بلوز میزانی است
فقط با سه آکورد ساخته می شود: آکوردهای تونیک (1)، سودومینانت (IV) و دومینانت (V).
( آکورد سودومینانت آکوردی است که بر مبنای درجه چهارم گام ساخته می شود.
ترتیب توالی آکوردها می تواند با این طرح نشان داده شود : تونیک (۴ میزان) – سودومینانت (۲ میزان)
– تونیک (۲ میزان) – دومینانت (۲ میزان) – تونیک (۲ میزان).
چگونگی تلفیق یک بند 3 سطری با این توالی از آکوردها به صورت زیر است :
سطر 1 (a) سطر ۲ (ن) سطر ۳ (b) میزان ۴۳۲۱
آکورد I گرچه ممکن است آکوردهای دیگری نیز میان آکوردهای اصلی بلوز ۱۲ میزانی گنجانده شوند
اما هر بند از کلام با زنجیره یکسانی از آکوردها همراه می شود
آوازخوان ملودی اصلی را برای هر بند تکرار یا ملودی های تازه ای را که همخوان با حالت های متغیر کلام باشند
بداهه سرایی می کند. موسیقی به وزن چهارتایی (4) است، و به این ترتیب هر میزان ۴ ضرب دارد.
بلوز ۱۲ میزانی به سه عبارت که هر کدام میزان درازا دارند تقسیم می شود.
تکخوان هر سطر از کلام آواز را فقط طی میزان می خواند. ۲ میزان باقیمانده
توسط ملودی ساز یا سازهای پشتیبان پر می شود. در بلوزهای ضبط شده دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰
نوازندگان پیشروی جاز اغلب پاسخهای ساز به سطرهای آوازی را بداهه نوازی کرده اند.
نمونه زیر نشان می دهد که چگونه سطرهای آوازی و پاسخ های سازی در قالب الگوی بلوز ۱۲ میزانی جای گرفته اند (برخی از زیر و بم ها و ریتم ها تقریبی هستند):
بسی اسمیت، Lost Your Head Blues، بند چهارم
پاسخ ساز (گرنت)
موسیقی بلوز
پاسخ در موسیقی بلوز
آوازخوانان بلوز سبک اجرایی ویژه ای دارند که در آن از نت های «افتاده»
سایه پردازي ریز پرده ای، تأخیرها و عجله های ریتمیک و خزش های آوازی بهره می گیرند.
ملودی های آنان شامل نت های «لو» – یا محزون- متعددی است
که با اندکی بم کردن نت های سوم، پنجم و هفتم گام ماژور پدید می آیند.
ریتم بلوز نیز بسیار انعطاف پذیر است. آوازخوانان اغلب «پیرامون» ضربها کمی پیش یا پس از آنها ضرب های آوازی را اجرا می کنند.
نوازندگان جاز به تقلید از سبک اجرایی آوازخوانان بلوز پرداخته و الگوی هارمونیک بلوز ۱۲ میزانی را به عنوان مبنای بداهه نوازی خود به کار گرفته اند.
این الگوی دوازده میزانی بارها و بارها تکرار شده
و در این میان ملودی های تازه ای بداهه نوازی و با آن آمیخته می شوند
توالی تکرارشونده آکوردها، همانند با زمینه باروک، در سیلان آزا؛ ملودی هایی بداهه پردازانه که تنوع می آفرینند
سبب انسجام قطعه می شوند. موسیقی این فرم ۱۲ میزانی می تواند
شاد یا غمگین، تند یا کند، و دارای سبک هایی متنوع باشد. در فصل ۴، یک بلوز سازی به نام Dippermouth Blues را بررسی می کنیم
که نمونه ای از جاز نیو اورلئان است. اکنون به بررسی بلوزی آوازی از بسی اسمیت می پردازیم.
LOST YOUR HEAD BLUES (۱۹۲۶)، از بسی اسمیت بسی اسمیت (۱۹۳۷-۱۸۹۴) که به «ملکه بلوز» شهرت دارد
پرآوازه ترین آوازخوان دهه ۱۹۲۰ بود. Lost Your Head Blues با آواز او، نمونه مشهوری از فرم و سبک اجرايي بلوز
است. شعر این آواز بیانگر احساسات زنی است که در فکر ترک مرد خود است، زیرا که
ناسزا دیده» است. تمام بندهای پنجگانه شعر در قالب الگوی بلوز ۱۲ میزانی به موسیقی در آمده اند.
شاخص تر از همه، پاسخ گرنت است که در پی هر سطر از آواز می آید (نگاه کنید به نمونه نت قبلی).
قطعه با مقدمه ای ۴ میزانی با همنوازی گرنت و پیانو آغاز می شود. سپس بسی اسمیت ملودی اش را می خواند
ملودیی که در ادامه، آن را با دگرگونی هایی فراوان از نظر زیر و بم و ریتم در هر بند تکرار می کند.
نت های «پلو» ، سایه پردازی های ریز پرده ای و نیز خزش میان نت های زیر و بم آوازش نقشی اساسی در تأثیرگذاری این ترانه دارد.
به خزش های فصيح آواز او تا رسیدن به واژه 1 هنگام خواندن عبارت I was with you baby و نت های تزیینی ادا شده
بر واژه down که در عبارت your good gal down خوانده می شوند توجه کنید.
از آنجا که واژه ها پیش یا پس از ضرب (و نه سر ضرب) خوانده می شود
ریتم های سنکوپ دار در این آواز فراوانند. ملودي آواز بسی اسمیت با حساسیت بسیار نسبت به معنا و اهمیت واژه ها ساخته و پرداخته شده است.
برای نمونه، نت های زیر و ممتد در آخرین بند شعر (“Days are lonesome , nights are long”) اوجی شگفت انگیز پدید می آورند.
طی ترانه، پیچ و تاب آواز بسی اسمیت با پاسخ ها و پژواک های بداهه نوازانه گرنت همخوانی کامل دارد.
I was with you baby when you did not have a dime. I was with you baby when you did not have a dime.
Now since you got plenty money you have throw’d your good gal down.
Once ain’t for always, two ain’t for twice. Once ain’t for always, two ain’t for twice.
When you get a good gal you better treat her nice.
When you were lonesome I tried to treat you kind. When you were lonesome I tried to treat you kind.
But since you’ve got money, it’s done changed your mind.
I’m going to leave baby, ain’t going to say goodbye. I’m going to leave baby, ain’t going to say goodbye.
But I’ll write you and tell you the reason why.
Days are lonesome, nights are long. Days are lonesome, nights are long.
I’m a good old gal, but I’ve just been treated wrong.
کپی بدون ذکر نام و لینک سایت موسیقی ماهور ممنوع می باشد .
شما می توانید هر نتی که نیاز دارید (اپرا،سمفونی،ملودی و …) در هر سبکی (عربی،جز،کلاسیک و …) از بانک نت موسیقی ماهور دانلود کنید .
همچنین شما می توانید از مقالات آموزشی نوازندگی رایگان ما همراه با پشتیبانی اینترنتی استفاده کنید .
دیدگاهی ثبت نشده است